Rekonstrukcja logiczna sposobu myślenia

Potocznie – można powiedzieć, że jak pies je, to nie szczeka, a człowiek, jak robi, to nie gada. Nie rozpowiada dookoła co robi, jak robi i dlaczego. O tym co sobie myśli na tego tego, co robi – wnioskować możemy na podstawie rezultatów. Tak samo jest z praktyką menedżerską. Praktyka menedżerska, a szerzej – praktyka organizacji  – ma charakter entymematyczny ,co oznacza, że nie artykułuje się w niej znacznej części przesłanek działania. Identycznie jest w innych typach praktyki społecznej. Także praktyka badawcza ma taki właśnie charakter. Mówienie o tym jakie wartości i jaką wiedzę respektują menedżerowie – możliwe jest na podstawie rekonstrukcji.

Rekonstrukcja logiczna przemilczanych przesłanek jest pracą przypominającą działania archeologów, którzy na podstawie tego, co wykonali kiedyś ludzie w określonym miejscu i czasie, mówią o tym jak ci ludzie żyli, w co wierzyli, czyli jakimi wartościami i jaką wiedza musieli dysponować, aby stworzyć to wszystko, co zostało wykopane.

 

 Prawda jest bowiem taka, że to, co wiemy, jak myślimy, a także – co cenimy –znajduje swoje odbicie w tym co i jak robimy. Sposób budowania domu, ulicy, miasta, przyrządzania posiłków, rozrywki i sacrum – jest świadectwem naszego sposobu myślenia. Tak więc dysponując rezultatami ludzkich działań możemy zrekonstruować infrastrukturę intelektualno – mentalną, która zdecydowała o ostatecznym kształcie tego, co ludzie stworzyli. Czyli rekonstrukcja logiczna jest pisaniem o ludziach tego, czego sami nie napisali wprost, nie powiedzieli.

Teoretycznie łatwiej jest rekonstruować kontekst aktualnej praktyki menedżerskiej, a więc rekonstruować  przekonania wpisane w produkty, świadczące o respektowaniu określonych zasad, dysponowaniu pewną wiedzą oraz przyjmowaniu określonego systemu wartości, niż orzekać cokolwiek o starych kulturach. Oba przypadki łączy konieczność dysponowania pewną wiedzą metodyczną – jak to robić. Ponadto oba dotyczą ludzkich działań, a więc łączy je wspólne założenie: o racjonalności działających podmiotów. Trudność w ocenie współczesności polega jednak zawsze na tym, że działające zespoły nie tylko respektują, ale także dodatkowo coś deklarują. Identyfikacja rozbieżności między tym, co deklarowane, a tym, co respektowane odbierana bywa często nie jako diagnoza i szansa zablokowania niepożądanych konsekwencji, ale jako prokuratorskie orzeczenie.  

Przekonani do sensowności samej procedury rekonstrukcji logicznej i oczywistych korzyści dla organizacji, jakie ona ze sobą niesie odnotujmy tutaj paradoksalność myślenia obecną w zarządach: w sytuacji koniunktury, kiedy organizacja nie ma jeszcze żadnych kłopotów finansowych – tego typu diagnoza /pokazująca poważne rozbieżności miedzy deklarowanych i respektowanych sposobem myślenia oraz konsekwencje takiego stanu rzeczy/ traktowana jest jako przesadzona czy wręcz obraźliwa. Natomiast w sytuacji pełnego zagrożenia, gdy katastrofę firmy widzi już każdy, jej rzeczywiste przyczyny nie wywołują większego zainteresowania, albowiem jest to czas liczenia na cudowne rozwiązania  a nie racjonalne rozmyślania. Tak więc w tego typu zespołach nie ma czasu właściwego na poznanie infrastruktury intelektualno – mentalnej.

Nasze uwagi o rekonstrukcji logicznej rozpoczęliśmy od stwierdzenia, iż praktyka menedżerska ma charakter entymematyczny i że dotarcie do niedopowiedzianych reguł, zasad działania jest poznawaniem infrastruktury intelektualno – mentalnej. Rozróżniamy w niej trzy elementy:

  • ·        wiedzę
  • ·        wartości 
  • ·        relacje między nimi.

Zazwyczaj żaden z tych elementów nie jest wyrażony explicite, nie jest artykułowany w codzienności organizacji, zapisywany w pełnej postaci. Nie stanowi przedmiotu analiz. Jeśli natomiast zdarzają się jakieś zapisy np. wiedzy, to w formie szczątkowej lub nie podlegające standaryzacji, a więc czasochłonne w tworzeniu, a jeszcze bardziej – w odtwarzaniu ich zawartości, gdyż wymagające zrozumienia zasad konstrukcji dokumentu, wczytania się w sposób notowania itd. W rzeczy samej –  jeśli już jest mowa w organizacji o kontekście informacyjnym, to uwagę koncentruje się zazwyczaj na informacji, na bazach danych i operacjach na nich. Natomiast wiedza podlega próbom porządkowania tylko wyjątkowo. O przyczynach takiego stanu rzeczy będzie mowa jeszcze wielokrotnie, ale z uwarunkowań intelektualnych szczególnie mocno podkreślamy metodologiczny charakter tego problemu. Zajmowanie się wiedzą wymaga przede wszystkim kompetencji metodologicznych, a nie zarządczych. Zidentyfikowanie specyfiki tego zasobu w kategoriach li tylko ekonomicznych czy informatycznych – z jednej strony blokuje dotarcie do pewnych obszarów tematycznych, a z drugiej redukuje do kategorii intelektualnych, w których ich wyjaśnienie jest  trudne lub wręcz niemożliwe[1].

Analogicznie wartości respektowane w organizacji rzadko kiedy są artykułowane wprost. Można je zrekonstruować analizując np. dobór szkoleń, ich tematykę, sposób kreowania indywidualnych ścieżek kariery pracowniczej , ale będzie to rekonstrukcja logiczna, a nie analiza wyłożonego, dostępnego, otwartego systemu. Przykładowo – mamy do czynienia z rozliczaniem pracowników z tzw. efektywności działania – tylko w oparciu o ilość pozyskanych klientów.  Jeśli jest to wskaźnik najważniejszy czy w praktyce jedyny w tej organizacji, to zrekonstruowany system wartości jest charakterystyczny dla pomp finansowych – organizacji nastawionych na zdobycie klienta do jednorazowej transakcji, wypompowanie pieniędzy z rynku, bez tworzenia trwałych relacji i wartości takich, jak zaufanie klienta, prestiż organizacji itd. Rekonstrukcja logiczna dostarcza obrazu organizacji wynikającego z jej działań, z tego, co ona faktycznie robi, jak postępuje.

Rekonstrukcja logiczna jest ponadto procesem wiązania wartości, wiedzy i relacji między nimi  – w jeden model odpowiadający na pytanie o jakie są zasady naszego działania



[1] Mamy tutaj na myśli zjawisko przywołane przez Ł. Sułkowskiego jako „organizacyjny światopogląd” , ideologię kontroli por. Sułkowski Ł., (2005) Epistemologia w naukach o zarzadzaniu. PWE

Comments

comments

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ta strona używa cookies. Pozostając na niej wyrażasz zgodę na ich używanie. Więcej Informacji

Polityka dotycząca cookies i podobnych technologii Dla Państwa wygody używmy plików cookies i podobnych technologii m.in. po to, by dostosować serwis do potrzeb użytkowników, i w celach statystycznych. Cookies to niewielkie pliki tekstowe wysyłane przez serwis internetowy, który odwiedza internauta, do urządzenia internauty Cookies używają też serwisy, do których się odwołujemy pokazując np. multimedia. W przeglądarce internetowej można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Brak zmiany tych ustawień oznacza akceptację dla stosowanych tu cookies. Serwis nasz stosuje cookies wydajnościowe, czyli służące do zbierania informacji o sposobie korzystania ze strony, by lepiej działała, oraz funkcjonalne, czyli pozwalające „pamiętać” o ustawieniach użytkownika (np. język, rozmiar czcionki). To m.in.: - cookies google-analytics.com – statystyki dla naszej witryny - cookie powiązane z wtyczką „AddThis Social Bookmarking Widget”, która służy ona do łatwego dzielenia się treścią przez serwisy społecznościowe. Polityka prywatności serwisu Addthis opisana jest tu:http://www.addthis.com/privacy/privacy-policy#publisher-visitors (po wybraniu przez użytkownika serwisu, poprzez który będzie się dzielił treścią z witryny mac.gov.pl ,w przeglądarce użytkownika pojawią się cookies z tamtej witryny) - cokies sesyjne (wygasają po zakończeniu sesji) Pozostałe nasze serwisy używają także: - cookies na oznaczenie, że wypełniona została ankieta/sonda (jeśli takie ankiety/sondy są stosowane w witrynie) - cookies generowanych podczas przełączania się do innej wersji serwisu cms, tj. wersji mobilnej oraz wersji dla słabo widzących (wai) - cookies sesyjnych (wygasają po zamknięciu sesji) – używane podczas logowanie użytkownika do panelu strony - cookies utworzonych w momencie zmiany szerokości strony (jeśli witryny posiadają włączoną tą funkcjonalność) - cookies na oznaczenie, że zaakceptowano politykę prywatności Serwisy obce, z których materiały przedstawiamy, mogą także używać cookies, które umożliwiają logowanie się, oraz służą dostarczaniu reklam odpowiadających upodobaniom i zachowaniom użytkownika. W szczególności takie cookies to: W serwisie youtube.com – zawierające preferencje użytkownika, oraz liczydło kliknięć (opisane są w polityce prywatności http://www.google.pl/intl/pl/policies/privacy/) W serswisie player.vimeo.com i av.vimeo.com – pozwalające się zalogować, a także cookies umieszczane przez reklamodawców pozwalające uzależniać wyświetlane reklamy od zachowania użytkownika (polityka w sprawie plików cookies dostępna jest pod adresem http://vimeo.com/cookie_policy)

Zamknij