Tadeusz Wojewódzki
komunikacja wiedzy: efektywność i problemowa relewancja.
/w:/ Współczesne oblicza komunikacji i informacji. Problemy, badania, hipotezy. Głowacka Ewa, Kowalska Małgorzata, Krysiński Przemysław (red.) WNUMK Toruń 2014 ss. 221- 235
Komunikacja wiedzy jest procesem, który we współczesnych organizacjach urósł do rangi czynnika krytycznego efektywności. Ten rodzaj zależności rozpoznajemy w obszarze uwarunkowań infrastruktury intelektualno-mentalnej, który nie jest zazwyczaj przedmiotem zainteresowania rutynowych kontroli, audytów, a nawet kontrolingu. Autor wskazuje instrumentarium metodologiczne oparte na Metodyce Syndromicznej Explorer. Umożliwia ono sprawne poruszanie się w płaszczyźnie intelektualno-mentalnych uwarunkowaniach organizacji. Rezultatami zastosowań proponowanego podejścia są np. syndromy barier mentalnych i paradygmaty myślenia, traktowane jako formuły przejawiania się sposobów myślenia, kreujących realną praktykę organizacji. Konflikty w obszarze sposobów myślenia są źródłem wytracania energii organizacji, atomizacji zespołu i efektywności niższej, niż wynika to z kalkulacji potencjału ludzkiego. Problemowa relewancja wiedzy wskazywana jest w artykule jako skuteczne rozwiązanie konfliktów komunikacyjnych. Autor rekomenduje ścieżkę kwantyfikowania, dostrzegając w niej optymalną formułę problemowej relewancji wiedzy. Kwantyfikowanie wiedzy wymaga humanistycznych kompetencji: bibliotekoznawczych, metodologicznych, filologicznych – czy szerzej – humanistycznych. Ścieżka kwantyfikacji wiedzy zbliża kompetencje humanistyczne do realnych potrzeb praktyki biznesowej, usługowej czy administracyjnej. Wpisuje się tym samym w program humanistyki nastawionej na realizację praktycznych potrzeb współczesnych organizacji.
Kwantyfikowanie wiedzy
Problemowa relewancja wiedzy jest wytyczną sugerującą określony ład organizacji[1]: orientację procesów komunikacji wiedzy na problemy, a w ramach tak wyznaczonych dziedzin wiedzy – porządek istotnościowy. Na problemowej relewancji wiedzy opiera się organizacja inteligentna[2] – nastawiona na rozwiązywanie problemów oraz dysponująca procesami przekładania dobrych praktyk na procedury decyzyjne, automatyzujące zachowania w analogicznych sytuacjach. Ze względu na bezpośrednią zależność procesów komunikacyjnych i efektywność interesującego nas modelu organizacji wagi nabiera pytanie o optymalną formułę problemowej relewancji wiedzy[3]. Zaproponowana w niniejszym artykule[4] wskazuje na kwantyfikowanie wiedzy. Poznamy jej specyfikę na konkretnym przykładzie.
Przyjmijmy założenie, że problemem, który mamy do rozwiązania jest innowacyjność naszej organizacji. Dążymy do zidentyfikowania czynników blokujących innowacyjne myślenie. Umawiamy się, że nasze sugestie, spostrzeżenia, jakie powstaną w czasie analiz obszaru wiedzy z zakresu innowacyjności – zapisywać będziemy w standaryzowany sposób. Wykorzystamy do tego ideę kwanta wiedzy.
Nasz szablon zapisu treści – nazywany kwantem wiedzy – składa się z trzech elementów: metryczki kwanta, cytatu i asocjacji problemowych związanych z cytatem.
Metryczka kwanta
Element ten spełnia cel czysto informacyjny. Jego zadaniem jest usprawnienie procesu dotarcia do interesujących nas treści. Składa się z siedmiu następujących składowych:
nazwa pliku, w skład której wchodzą:
- data i godzina jego powstania (np. 2010-06-21, 0703),
- informacja o autorze – niepowtarzalny identyfikator twórcy kwanta złożony z inicjałów autora oraz dowolnie wybranej kombinacji sześciu liczb (np. TW680302),
- informacja o wersji pliku (np. v01),
- informacja o rodzaju produktu, albowiem w ten sam sposób zapisywać można nie tylko kwanty, ale np. mapy myśli, materiały źródłowe itp.,
- słów kluczy, których sekwencja wskazuje sedno treści całego kwanta (np. innowacyjność_ uwarunkowania_ sposób myślenia_ rutyna jako blokada zasobów technologicznych),
- problem – opis zawierający informacje o problemie, który zainicjował proces poszukiwania treści służących jego poznaniu i rozwiązaniu (np. Jak przeciwdziałać zjawiskom blokującym myślenie innowacyjne w organizacji?),
- temat – charakterystyka zawierająca informacje o treści cytatu zamieszczonego w kwancie (np. Jak działa zjawisko rutyny?),
- słowa-klucze stanowiące sekwencję wyrażeń oddających sedno cytatu, które mogą, ale nie muszą pokrywać się z sekwencją słów kluczy występujących w nazwie kwanta. Rzecz w tym, że czasami cytat jest jedynie inspiracją do podpowiedzi rozwiązania konkretnego problemu i jego treść może tematycznie daleko odbiegać od rozwiązywanego problemu (np. innowacyjność_ blokady innowacyjności_ blokady intelektualne_ rutyna ),
- dla kogo? – informacja o zespole, który rozwiązywał określony problem i jest bezpośrednim adresatem kwanta (np. Zespół Projektowy X),
- źródło – dane zawierających informację o źródle cytatu zamieszczonego w kwancie (np. T. Kotarbiński, Dzieła wszystkie. Część II. Prakseologia. Ossolineum. Wrocław 2003, s. 23),
- autor – element zawierający kontakt mailowy do twórcy kwanta (np. Tadeusz Wojewódzki_ www.infobrokerstwo.pl_ wojewodzki@wojewodzki.pl)
Cytat
Element ten określić można jako fragment treści, który zwrócił szczególną uwagę autora kwanta jako istotny dla zrozumienia problemu lub rozwiązania go. Są to zazwyczaj fragmenty tekstów odruchowo zaznaczane w trakcie lektury jako ważne. W przykładzie zaprezentowanym poniżej jest to tekst, który zwrócił uwagę autora kwanta poszukującego odpowiedzi na pytanie o przyczyny i ścieżki rekomendacji zmian w zakresie innowacyjności w konkretnej organizacji:
Rutynie zawdzięcza się powstawanie i utrzymywanie się przeżytków, czyli takich rzeczy lub praktyk, które miały swój dobry sens, ale trwają lub powtarzają się nadal, mimo że straciły przydatność. Słynnych przykładów dostarczają znane właściwości niektórych naszych ubiorów, na przykład ścięty, ukośny krój dolnej części fraka, kiedyś pono potrzebny, gdy ktoś ubrany w surdut chciał się tak umieścić na koniu, aby mu poły surduta nie przeszkadzały wjeździe. Nie wyłamujemy się pod tym względem z ogólnych trybów przyrody, gdyż w organizmach utrzymują się jakoś narządy wyzbyte uprzedniej użyteczności i wyzbyte przydatności w ogóle, na przykład wyrostek robaczkowy, albo relikt kości ogonowej w gatunku ludzkim. To, co raz się zadomowiło, ma dążność do trwania dalej, choć już nadal do niczego nie jest naprawdę potrzebne, np. określony tradycyjny kształt określonych wytworów. Pierwsze wagony kolei żelaznej próbowano pono budować w kształtach karet, pierwsze czcionki drukarskie – w kształtach liter ręcznie pisanych itp., itp.[1]
Zacytowanie określonych treści jest pierwszym krokiem na ścieżce problemowej relewancji wiedzy. Przede wszystkim jest to początek budowania drzewa wiedzy[2], którego struktura i zakres wyznaczone są specyfiką problemu. Każdy kwant ulokowany na drzewie problemu stanowi element wiedzy eksplanacyjnej, idiograficznej czy prakseologicznej – zależnie od swojej zawartości oraz ścieżek analiz problemowych możliwych do przeprowadzenia na takiej mapie. Cytowana treść może prowadzić i w praktyce prowadzi często do różnych asocjacji. Umożliwia to wieloaspektowe, interdyscyplinarne poznanie problemu. Fakt alokacji całej wiedzy dotyczącej danego problemu w jednym miejscu, jego wizualizacja oraz oparcie struktury na powtarzających się, identycznych elementach (kwantach wiedzy) usprawnia proces efektywnego porządkowania istotnościowego problemowych treści ze względu na wartości poznawcze i praktyczne.
Asocjacje
Ostatnia część kwanta obejmuje skojarzenia z treścią cytatu i rozwiązywanym problemem. Tutaj często znajdują się komentarze wyjaśniające istotę problemu oraz rekomendacje zmian, umożliwiających jego rozwiązanie. W odniesieniu do wyżej przytoczonego przykładu kwanta przybierają one następującą postać:
Rutyna dotyczy rzeczy i praktyk. Czyli wszelkich celowych czynności oraz ich rezultatów. W rozumieniu Tadeusza Kotarbińskiego ma ona wyraźnie pejoratywne znaczenie. Tadeusz Kotarbiński widzi w niej źródło utraty przydatności. Mechanizm rutyny jest mniej więcej taki: coś okazało się przydatne (ma dobry sens). Ludzie zauważają to. Poprzez naśladownictwo upowszechniają. Tym samym „zadomawia” się praktyka, która – jako bardziej od innych przydatna, efektywna, skuteczna – ma swój „dobry sens”. Wraz z ową praktyka upowszechniają się określone wzorce kulturowe: intelektualne, technologiczne, organizacyjne (pewien sposób myślenia, terminologia wraz z wyobrażeniami, konstrukcje intelektualne itd.). Można, więc powiedzieć, że produkty stanowiące rezultat „dobrych praktyk” przyczyniają się do upowszechnienia właściwego im kontekstu kulturowego. To właśnie ów kontekst zdecydował o tym, że pierwszy pociąg składał się z wagonów konstruowanych na podobieństwo karet. Nie dlatego, że taki akurat kształt był najbardziej ergonomiczny, ale dlatego, że wcześniejsza – dobra praktyka –przemieszczania ludzi na odległość dopracowała się takiego właśnie wzorca. Kareta przeniesiona na szyny jest przejawem przeżytku. Technicznego wzorca kulturowego, idei związanej z pokonywaniem przestrzeni, która zadziałała w pierwszym momencie kreowania nowego rozwiązania technicznego- na zasadach obowiązkowej rutyny. Są to stwierdzenia o kardynalnym znaczeniu z punktu widzenia poznawczych oraz praktycznych możliwości inspirowania procesów innowacyjnych, od których zależy poziom atrakcyjności organizacji. Wskazują one na bariery mentalne ograniczające innowacyjność czy wręcz wykluczające ją.
Z punktu widzenia efektywności każdej organizacji istotne jest zdiagnozowanie zarówno obecności takich przeżytków, jak i generujących je źródeł. Jest to obszar uwarunkowań mentalnych[7].
Kwant wiedzy jest rezultatem pracy intelektualnej, konkretnym produktem, który zdaje relację z „odrobionego zadania”[1], a więc może stanowić podstawę rozliczania efektów pracy tak trudno wymiernej, jak praca intelektualna[2]. W naszym przypadku zadaniem jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o bariery innowacyjności. Kwant – w przedstawionej powyżej postaci – potwierdza aktywny udział jego autora w realizacji wspomnianego zadania, usankcjonowany wyborem konkretnego fragmentu treści i tym samym uaktywnieniem ścieżki dyskusji nad nim. Dodajmy, że wspomniany kwant jest osobistym, twórczym wkładem jego autora w proces dzielenia się wiedzą w jego organizacji, wyrażonym w najbardziej oczekiwanej, intelektualnie pożądanej formule: asocjacji, jakie cytowany fragment zainicjował w kontekście autorskiej wiedzy. Tak więc system kwantyfikowania wiedzy nie tylko optymalizuje proces komunikacji wiedzy, ale stwarza solidny fundament wdrożenia w praktyce organizacji procesu zadaniowego rozliczania pracowników, nie wypełniających bezpośrednio przestrzeni kontaktów organizacji z klientami, gdzie fizyczna obecność pracownika jest konieczna alokacyjnie – w określonym miejscu i czasie. Pozwala to stosować w szerokim zakresie pracę online, z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań technologicznych.
Ponadto dostęp do tak zapisywanych wyników – dotyczący bezpośrednio zainteresowanych czyli zespołu projektowego, jak i pozostałych, nie uczestniczących w projekcie pracowników – stwarza środowisko kreowania autentycznych liderów intelektualnych – w oparciu o dostępne produkty. Relacje międzyludzkie bazujące na transparentności rezultatów pracy i jawności kryteriów oceny dają szansę na budowę trwałego, harmonijnego systemu stabilizującego pozostałe dziedziny organizacji.
Problemowa relewancja wiedzy
Zamieszczenie cytowanego kwanta – na wspólnym drzewie problemu Jak przeciwdziałać zjawiskom blokującym myślenie innowacyjne w organizacji? – sytuuje uwarunkowania mentalne organizacji na szczycie piramidy istotności czynników warunkujących innowacyjność. Oczywiście obszar uwarunkowań mentalnych nie jest jedynym i kolejne kwanty wiedzy, autorstwa pozostałych członków zespołu pracującego nad tym problemem, zwrócą zapewne uwagę na inne uwarunkowania. Niemniej sposób myślenia – jako stan rzeczy – pojawi się wśród czynników krytycznych innowacyjności organizacji.
Proces relewancji wiedzy, jej istotnościowe porządkowanie obejmuje z jednej strony wiedzę[3], z drugiej – wartości[4].
Porządkowanie wiedzy – akurat w postaci kwantów wiedzy – ma swoje niewątpliwe walory[5]: kwanty porządkują procesy asocjacyjne w kategoriach problemowych (narzucają porządek problemów), ukierunkowują procesy komunikacyjne według logiki ścieżek słów-kluczy przypisanych na stale do problemów, a ponadto optymalizują procesy asocjacyjności w organizacji, wprowadzając ją na stałe do procesu dzielenia się doświadczeniami. Można więc powiedzieć, że kwanty:
- inicjują proces asocjacyjności w organizacji, co stwarza korzystne warunki do szeregu innowacyjnych procesów w obszarze kapitału intelektualnego, szczególnie procesu synergii,
- jako elementy oceny kompetencji pracowniczych, dostępne dla całego zespołu inicjują procesy kształtowania się przywództwa intelektualnego w poszczególnych obszarach wiedzy,
- sprzyjają partnerstwu problemowemu,
- sprzyjają merytoryczności wypierającej emocjonalność,
- umacniają racjonalność decyzyjną.
Szczególnie ten ostatni argument ma wyjątkowe znaczenie w kontekście efektywności organizacji. Merytoryczność decyzyjna[6] czyli ocena decyzji nie tylko ze względów formalnych, a więc np. prawnych, ale głównie merytorycznych (zgodności ze stanem wiedzy w danej dziedzinie) stawia problemy komunikacji wiedzy w randze absolutnych priorytetów współczesnej organizacji.
Kwanty wiedzy[1] są przykładem formuły realizacyjnej wiedzy pertynentnej, czyli szytej na miarę potrzeb konkretnych odbiorców. Potrzeby tego typu występują praktycznie wszędzie tam, gdzie ma miejsce proces podejmowania decyzji. Bez zasilania takiego stanowiska pracy w rezultaty adekwatne do stanu wiedzy w danej dziedzinie trudno jest mówić o zobiektywizowanym, usankcjonowanym procesowo poziomie merytoryczności. Opiera się on głównie na wiedzy ukrytej, gwarantującej niejednokrotnie nieodzowność pracownika w danej organizacji. Kwanty wiedzy są formułą dzielenia się wiedzą[2], z zachowaniem do niej praw autorskich. Nadanie kwantyfikowaniu wiedzy znamion działań sensownych wymaga wdrożenia procedur, w tym ocen pracowników, gdzie tworzenie wiedzy, jako istotne kryterium oceny walorów pracowniczych, zacznie działać motywacyjnie.
W uwarunkowaniach polskich organizacji[3], w tym tak opornych na zmiany jak administracja publiczna, kwantyfikowanie wiedzy ma szansę zaistnienia w formie infobrokerskiego[4] wsparcia. Szczególnie na wyższych poziomach struktury administracyjnej[5], gdzie lider organizacji ma szeroki zakres interdyscyplinarnych działań. Nasycenie nawet prostych konstrukcji – jak harmonogram spotkań – kwantami wiedzy, wspierającymi merytorycznie każde ze zdarzeń, podnosi radykalnie jakość pracy lidera[6]. System infobrokerski oparty na kwantyfikowaniu wiedzy ułożonej zdarzeniowo jest na tyle uniwersalny, że w oparciu o te same kwanty wykorzystywane w harmonogramach spotkań, tworzyć można problemowo uporządkowane obszary wiedzy, pozwalające zaobserwować zależności i tendencje ważne dla profilowania pracy lidera organizacji.
Powróćmy do stwierdzenia, iż proces relewancji wiedzy, jej istotnościowe porządkowanie obejmuje z jednej strony wiedzę, z drugiej – wartości, by wspomnieć choćby tylko w paru zdaniach o obszarze wartości.
Rys.4. Stan harmonii decyzyjnej organizacji
Rozwiązanie sugerujące problemową relewancję wiedzy jest konsekwencją postrzegania organizacji w jej uwarunkowaniach intelektualno-mentalnych. Czynniki krytyczne efektywności poznaje się tutaj poprzez analizę przekonań, badając wiedzę, wartości oraz relacje między nimi (por. rys. 5). Przekonania decydujące o efektywności organizacji rozpoznawane są w formule barier mentalnych oraz paradygmatów myślenia.
Dla produktowego zilustrowania rezultatów takiej analizy wato omówić pokrótce paradygmat finansizmu, który należy do jednego z najbardziej rozpowszechnionych, szczególnie w dobie tzw. kryzysu ekonomicznego. Ten właśnie paradygmat zwraca szczególną uwagę, gdyż jest on przejawem konfliktu myślenia strategicznego, długoterminowego – z operacyjnym, krótkoterminowym. Jest to konflikt wartości. W ich obszarze wszystkie wartości zostają zredukowane tylko do jednej – zysku. Po wtóre w przypadku finansizmu ma miejsce relacja dysharmonii wartości i wiedzy na rzecz wartości. Stan ten można nazwać „ideologizacją finansową”. W potoczności wyraża się ona w formule stwierdzającej, że „jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze”. Natomiast w realiach organizacji sprowadza się to do redukcji wszystkich działań tylko do takich, które gwarantują natychmiastowy zysk.
Egzemplifikacją empiryczną finansizmu[1] jest organizacja pracująca w systemie „wyścigu szczurów”. Jej efektywność finansowa jest niewątpliwa. Przy hierarchizacji celów organizacji zakładającej jeden tylko cel: zysk – bieżąca działalność biznesowa nie będzie równoważona działaniami na rzecz strategii organizacji. Nie są to bowiem działania zapewniające zysk tutaj i teraz.
Kompetencje humanistyczne a efektywność organizacji
Kompetencje humanistyczne są kluczowym czynnikiem efektywności współczesnej organizacji. Umiejętność identyfikacji problemu, ustalenie stanu wiedzy – zarówno eksplanacyjnej, jak i koniecznej do rekomendacji zmian, czy wreszcie umiejętność identyfikacji uwarunkowań intelektualno-mentalnych organizacji – należą do obszaru kompetencji, bez których współczesna organizacja nie jest w stanie efektywnie funkcjonować. Kompetencje te – w ujęciu modułowym[2] – obejmują zarówno moduły informatyczne i informacyjne, jak i metodologiczne, bibliotekoznawcze, filologiczne, metodologiczne, językowe itd. Dla pełnej efektywności w organizacji muszą być one uzupełnione o moduły zarządcze oraz specjalistyczne, wynikające ze specyfiki organizacji zatrudniającej humanistę. Poziom zróżnicowania dziedzinowego modułów uwidacznia skalę interdyscyplinarności tak kreowanych kompetencji – na bazie samodzielności myślenia, umiejętności asocjacyjnych – by wymienić najważniejsze.
Bez względu na to jak bardzo starannie przygotowany zostanie absolwent kierunków humanistycznych i jak głęboko wypełnione zostaną realnymi umiejętnościami poszczególne moduły, o atrakcyjności rynkowej absolwenta zdecyduje ich rozpoznawalność przez pracodawców, a szczególnie kadrę zarządczą. Znaczący wpływ na ową rozpoznawalność ma model organizacji kreowany przez nauki o zarządzaniu. W szczególności chodzi tutaj o poziom rozpoznawalności problemów z obszaru uwarunkowań intelektualno-mentalnych, redukowanych zazwyczaj do wyjaśnień ekonomicznych czy informatycznych. W nauce o zarządzaniu problem ten jest dostrzegany[3]. Wyraźnym wsparciem dla tego kierunku myślenia oraz inicjatyw podejmowanych także ze strony informatyków[4] są próby ukierunkowania kompetencji humanistycznych[5] – w rozpoznane w modelach organizacji i praktyce zarządczej – kompetencje. Studia infobrokerskie są praktyczną formułą wdrażania tego sposobu myślenia o kompetencjach humanistycznych.
Literatura
- Bonecki M., Interpretacja humanistyczna a teoretyczna rekonstrukcja kultury, „Filo – Sofija” 2011, nr, s. 189–211.
- Goldratt E. M., Łańcuch krytyczny, Warszawa: Mint Books S.C. Marek Kowalczyk Tomasz Bagiński, 2009.
- Gontarz A., Obywatel wszechwiedzący. Fiszki w urzędzie, „Computerworld” s. 1, od 28 – do 31.
- Infobroker systemowy [online]. CRM S. A. Devoteam Consulting Company [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.crm.com.pl/offer/27.
- Kmita J., Wymykanie się uniwersaliom, Warszawa: Oficyna Naukowa, 2002.
- Kotarbiński T., Abecadło praktyczności, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1972.
- Kotarbiński T., Dzieła wszystkie. Część II. Prakseologia, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003.
- Kowalska M., Infobroker – zawód z przyszłością [online]. Portal Innowacji [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://pi.gov.pl/parp/chapter_86196.asp?soid=AD8B4DA05ADE4E13B02428383D6 BFF39.
- Marciszewski W., Szkice do współczesnej metodologii nauk społecznych [online]. Warszawa: Fundacja na rzecz Informatyki, Logiki i Matematyki, 2002 [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.calculemus.org/SzkiceMet/index.html.
- O’Shaughnessy J., Metodologia decyzji, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975
- Oleński J., Infrastruktura informacyjna państwa w globalnej gospodarce, Warszawa: Uniwersytet Warszawski; Wydział Nauk Ekonomicznych, 2006.
- Pałubicka A., Opozycja dwóch postaw wobec świata a koncepcja kultury Jerzego Kmity, „Filo – Sofija” 2011, nr 12, s. 145–158.
- Pawlak A., Wojewódzki T., Methodological and Historical Aspects of the Development of the Technical Sciences, „Science of Science” 1985, no. 3–4, s. od 303–do 326 .
- Perechuda K., Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.
- Społeczeństwo informacyjne 2005, pod. red. G. Bliźniuka, J. S. Nowaka, Katowice: Polskie Towarzystwo Informatyczne. Oddział Górnośląski, 2005.
- Sułkowski Ł., Epistemologia w naukach o zarządzaniu, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2005.
- Wojewódzki T., Infobroker w organizacji [online]. Infobrokerstwo [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.infobrokerstwo.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=64& Itemid= 62.
- Wojewódzki T., Jak blokować zagrożenia mentalne w zespole projektowym? [online]. Infobrokerstwo [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.infobrokerstwo.pl/index.php?option=com_ content&task=view&id=179&Itemid=38, http://www.kwantywiedzy.pl/.
- Wojewódzki T., Jak zapisywać treści?. „Akademicka Gazeta Internetowa” [online] 8 września 209 [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.agiateneum.pl.
- Wojewódzki T., Jeśli nie wiadomo o co chodzi, „Zarządzanie Projektami. Magazyn” 2013, nr 1, s. od 60–do 62
- Wojewódzki T., Kultura projektowa organizacji – pochodną procesów integracyjnych z UE, „Studia i Badania Naukowe” 2006, nr 1, s. 153–173.
- Wojewódzki T., O dwóch typach integracji nauki „Studia Filozoficzne” 1976, nr 2, s. od 15–do 28.
- Wojewódzki T., Obszary aksjologiczne we współczesnych organizacjach, „Filozofia Publiczna i Edukacja Humanistyczna” 2013, nr 3 [w druku].
- Wojewódzki T., Rekomendacja sukcesu w projekcie dużym i… małym. „Zarządzanie Projektami. Magazyn” 2013, nr 2, s. od 54–do 56.
- Wojewódzki T., Strategia Europa 2020 a infrastruktura intelektualno-mentalna współczesnej organizacji, „Studia i Badania Naukowe” 2013, nr 1 [w druku].
- Wojewódzki T., Twierdzenia optymalizacyjne w naukach społecznych, „Prakseologia” 1986, nr 1–2, s. od 113–do 133.
- Wojewódzki T., Uwagi na kanwie sposobu myślenia, „Filo – Sofija” 2011, nr 12, s. 334–356.
- Zarządzanie problemami i projektami w nowoczesnej organizacji, pod red. L. W. Zachera, Warszawa: Wszechnica Polska – Szkoła Wyższa TWP, 2007.
- Zarządzanie wiedzą jako kluczowy czynnik międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstwa, pod red. M. J. Stankiewicza, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2006.
The Communication of Knowledge:
Efficiency and Issue Relevance
Abstract
The communication of knowledge is a process which, in modern organisations, has acquired the status of a critical factor for efficiency. This kind of relation can be recognised in the determinants of intellectual and mental infrastructure, but is not to be found within the scope of interest of routine monitoring, audits or even controlling. This publication indicates methodological instrumentation based on the Explorer Syndromic Method, which facilitates swift transition between the levels of intellectual and mental determinants within an organisation. The results, if the suggested approach is employed, might include syndroms of mental barriers and mental paradigms, seen as formulas in which certain ways of thinking manifest themselves and exert an impact on an organisation’s real practice. Conflicts with ways of thinking arising in the area concerned lead to a loss in the organisation’s momentum, to the atomisation of the team and to an efficiency lower than the calculations of the human potential. This publication points to the issue of relevance of knowledge as an effective solution to communication problems and recommends a quantifying path as an optimal formula for the issue relevance of knowledge. Knowledge quantification calls for humanistic competences on the part of employees: librarianship, methodological, philological – or more broadly speaking – humanistic, skills. The path of knowledge quantification brings humanistic competences closer to the real needs of business, service or administration practice and as such blends into a programme of humanities oriented towards the fulfillment of the practical needs of modern organisations.
[1] Ład organizacji jest konsekwencją respektowania określonych reguł działania w różnych dziedzinach organizacji. Są to reguły uniwersalne, które obowiązywać muszą we wszystkich dziedzinach, co gwarantuje systemowi jednorodność metodologiczną i spójność aksjologiczną. Taki jest właśnie charakter dyrektyw metodologicznych respektowanych w obszarze komunikacji wiedzy. Dotyczy to problemowej relewancji wiedzy – w formule kwantyfikowania treści. Samo pojęcie ładu organizacji, w szczególności informacyjnego autor czerpie z przemyśleń zawartych w publikacji: J. Oleński, Infrastruktura informacyjna państwa w globalnej gospodarce, Warszawa 2006.
[2] Autor posługuje się tutaj rozumieniem inteligencji zaproponowanym przez Witolda Marciszewskiego w publikacji: W. Marciszewski, Szkice do współczesnej metodologii nauk społecznych [online]. Warszawa: Fundacja na rzecz Informatyki, Logiki i Matematyki, 2002 [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.calculemus.org/SzkiceMet/index.html. Warto w tym miejscu zauważyć także, że model organizacji założony entymematycznie w strategii rozwoju Unii Europejskiej „Europa 2020” bliski jest właśnie założeniom organizacji inteligentnej. Zob. T. Wojewódzki, Strategia Europa 2020 a infrastruktura intelektualno-mentalna współczesnej organizacji, „Studia i Badania Naukowe” 2013, nr 1 [w druku].
[3] Bardziej rozbudowaną – choć utrzymaną w formie metodyki wspierającej przede wszystkim proces wdrażania metodyk zarządzania projektami – jest Metodyka Syndromiczna Explorer. Zob. Metodyka Syndromiczna Explorer [online]. CRM S. A. Devoteam Consulting Company [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.crm.com.pl/offer/28.
[4] Wielką inspiracją własnych przemyśleń autora nad formułą badawczą organizacji są w odniesieniu do prezentowanej tutaj koncepcji prace metodologiczne ośrodka poznańskiego, takie jak np.: A. Pałubicka, Opozycja dwóch postaw wobec świata a koncepcja kultury Jerzego Kmity, „Filo – Sofija” 2011, nr 12, s. 145–158; J. Kmita, Wymykanie się uniwersaliom, Warszawa 2002 oraz inne autorstwa wspomnianych osób i ich współpracowników. Należałoby też odwołać się do klasyków zarządzania wiedzą, takich jak: K. Perechuda, Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, Warszawa 2005; Zarządzanie wiedzą jako kluczowy czynnik międzynarodowej konkurencyjności przedsiębiorstwa, pod red. M. J. Stankiewicza, Toruń 2006.
[5] T. Kotarbiński, Abecadło praktyczności, Warszawa 1972, s. 35.
[6] Drzewo wiedzy jest graficzną postacią prezentacji całej wiedzy, jaką dysponujemy, tutaj – w odniesieniu do danego problemu. Do tego typu wizualizacji wykorzystywane są zazwyczaj narzędzia do mapowania myśli.
[7] Materiały własne autora.
[8] Jeśli porównać system kwantyfikowania wiedzy ze stosowaną w różnej formie i postaci fotografią dnia roboczego (najstarsza metoda mierzenia czasu pracy), to nie ulega wątpliwości, że ta druga prowadzi do powstawania rezultatów pracy intelektualnej służących tylko jednemu celowi – kontroli. Zaangażowanie kontrolowanych i kontrolujących w taki system nie wnosi żadnej wartości w obszarze komunikacji wiedzy. Inaczej jest w przypadku kwantyfikowania. Szkopuł w tym, że kwantyfikowanie wiedzy może pojawić się w określonych warunkach: tylko wówczas, gdzie kadra zarządzająca potrafi rozpisywać cele organizacji na zadania, a te – w przypadku pracy intelektualnej – na konkretne produkty, zgodne ze standardami wypracowanymi w organizacji. Za opisanymi rozwiązaniami kryją się diametralnie różne modele organizacji: z jednej strony – model czynnościowy, z drugiej – produktowy.
[9] O roli zobiektywizowanych kryteriów oceny pracy intelektualnej autor pisze szerzej w publikacji: T. Wojewódzki, Obszary aksjologiczne we współczesnych organizacjach, „Filozofia Publiczna i Edukacja Humanistyczna” 2013, nr 3 [w druku].
[10] Taki sposób porządkowania wiedzy ma swoje niewątpliwe walory praktyczne i poznawcze. Sprzyja procesom integracji wiedzy. Por. T. Wojewódzki, O dwóch typach integracji nauki „Studia Filozoficzne” 1976, nr 2, s. 15-28.
[11] Ten sposób podejścia do organizacji niesie ze sobą wiele korzyści zarówno poznawczych, jak i praktycznych. Por. T. Wojewódzki, Rekomendacja sukcesu w projekcie dużym i… małym. „Zarządzanie Projektami. Magazyn” 2013, nr 2, s. 54-56; A. Pawlak, T. Wojewódzki Methodological and Historical Aspects of the Development of the Technical Sciences, „Science of Science” 1985, no. 3–4, s. 303- 326.
[12] Więcej: T. Wojewódzki, Zarządzanie treścią jako wyznacznik kultury projektowej nowoczesnej organizacji, [w:] Zarządzanie problemami i projektami w nowoczesnej organizacji, pod red. L. W. Zachera, Warszawa 2007, s. 107–195.
[13] Poruszamy się tutaj w obszarze identyfikowanym jako zarządzanie wiedzą, choć odniesienia teoretyczne wykraczają zdecydowanie poza organizację i dotyczą grup działających celowo. Dlatego przy próbach klasyfikowania poruszanej tutaj tematyki, a raczej metodologii decyzyjności, autor chętnie odwołuje się do klasyka dziedziny: J. O’Shaughnessy, Metodologia decyzji, Warszawa 1975 z jednej strony, a z drugiej – do obszaru refleksyjności zaprezentowanego w pracy: E. M. Goldratt, Łańcuch krytyczny, Warszawa 2009.
[14] Więcej: T. Wojewódzki, Zarządzanie treścią jako wyznacznik…; Tenże, Jak zapisywać treści?. „Akademicka Gazeta Internetowa” [online] 8 września 209 [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.agiateneum.pl; Tenże, Jak blokować zagrożenia mentalne w zespole projektowym? [online]. Infobrokerstwo [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.infobrokerstwo.pl/index.php ?option=com_content&task=view&id=179&Itemid=38, http://www.kwantywiedzy.pl/.
Komunikacja wiedzy: efektywność i problemowa relewancja by Tadeusz Wojewódzki is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe License.
W oparciu o utwór dostępny pod adresem http://infobrokerstwo.pl/komunikacja-wiedzy-efektywnosc-i-problemowa-relewancja/
[15] Najbardziej efektywną, gdyż obarczoną najmniejszym ryzykiem niepowodzenia, jest formuła dzielenia się wiedzą oparta na tzw. twierdzeniach optymalizacyjnych. Por. T. Wojewódzki, Twierdzenia optymalizacyjne w naukach społecznych, „Prakseologia” 1986, nr 1–2, s. 113-133.
[16] Kumulację negatywnych zjawisk, istotnych dla uwarunkowań zmian, obserwuje się w administracji. Więcej: T. Wojewódzki, Infobrokerstwo jako nowa płaszczyzna wsparcia administracji publicznej oraz Zarządzanie wiedzą w administracji publicznej, [w:] Społeczeństwo informacyjne 2005, pod red. G. Bliźniuka, J. S. Nowaka, Katowice 2005, s. 161-172
[17] Pozyskiwanie kompetencji z zakresu infobrokerstwa systemowego jest procesem opartym na tworzeniu modułów kompetencji: informatycznego, informacyjnego, metodologicznego itd. Ukierunkowanie tego procesu możliwe jest także w formie kursów i szkoleń. Por. Infobroker systemowy [online]. CRM S. A. Devoteam Consulting Company [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.crm.com.pl/offer/27; M. Kowalska, Infobroker – zawód z przyszłością [online]. Portal Innowacji [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://pi.gov.pl/parp/chapter_86196.asp? soid=AD8B4DA05ADE4E13B02428383D6BFF39.
[18] Relacja z funkcjonowania systemu infobrokerskiego w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku zob. A. Gontarz, Fiszki w urzędzie, [online] „Computerworld” [dostęp 15 lipca 2013] Dostępny w World Wide Web: http://www.computerworld.pl/artykuly/46973/Fiszki.w.urzedzie.html oraz T. Wojewódzki, Infobroker w organizacji [online]. Infobrokerstwo [dostęp 15 lipca 2013]. Dostępny w World Wide Web: http://www.infobrokerstwo.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=64&Itemid=62.
[19] Jest to element wsparcia procesów z obszaru kultury projektowej, o czym szerzej w: T. Wojewódzki, Kultura projektowa organizacji – pochodną procesów integracyjnych z UE, „Studia i Badania Naukowe” 2006, nr 1, s. 153–173.
[20]Więcej: T. Wojewódzki, Jeśli nie wiadomo o co chodzi, „Zarządzanie Projektami. Magazyn” 2013, nr 1, s. 60-62.
[21] Więcej: Tenże, Uwagi na kanwie sposobu myślenia, „Filo – Sofija” 2011, nr 12, s. 334–356.
[22] Por. Ł. Sułkowski, Epistemologia w naukach o zarządzaniu, Warszawa 2005.
[23] Chodzi o kierunki edukacji promowane od lat przez prof. Ryszarda Tadeusiewicza.
[24] Należą do nich bez wątpienia studia infobrokerskie realizowane w formule klasycznej – gdzie środowisko bibliotekoznawcze ma swój największy i rozpoznawalny wkład – oraz zdecydowanie wolniej rozwijający się nurt infobrokerstwa systemowego, które jest próbą rozwijania epistemologicznej koncepcji.
Osobiście uważam, iż zatrudnianie humanistów w naszym kraju jest niejednokrotnie niemożliwe, gdyż najzwyczajniej w świecie jest ich w naszym kraju zbyt wielu. Zwyczajnie nie ma pracy dla wszystkich. Kierunki humanistyczne, zdecydowanie łatwiejsze cieszą się popularnością, uczelnie cieszą się i zacierają ręce, ” produkują „masowo humanistów. Następnie taki humanista zostaje bez pracy. A wystarczyłoby spojrzeć na innych, jak robią to lepiej, np. Niemcy, diagnozują ilu humanistów potrzebują – jak nie potrzebują, nie otwierają kierunku takiego. Otwierają takie, które są potrzebne – taki absolwent ma pewność zatrudnienia. Natomiast w naszym kraju humanista…który skończył 3 i więcej kierunków ma problem z utrzymaniem się na rynku pracy, gdyż ciągle „produkują nowych humanistów”. Osobiście uważam, jak nie wiesz co robić i jak robić, naśladuj tych, którzy robią to dobrze.