PROBLEM:Jak rozwijać w Polsce zdobywanie lub doskonalenie wiedzy i kwalifikacji metodą kształcenia na odległość?
SŁOWA KLUCZE: społeczeństwo informacyjne, wiedza, kształcenie na odległość, distance learning, rozwiązania systemowe modelu edukacji na odległość, infrastruktura edukacyjna
ODBIORCA: Zespół projektowy – edukacja
CYTAT: ” Tempo postępu w dziedzinie środków komunikowania się, technologiach gromadzenia, przetwarzania i dostarczania informacji stworzyło możliwość wykorzystywania nowych technologii informacyjnych także w dziedzinie edukacji. Te zmiany sprawiają, że nowoczesne społeczeństwo informacyjne musi wypracować zupełnie nowy paradygmat w sposobie przekazywania wiedzy. Przykładem tego jest system kształcenia na odległość (distance learning) oparty na korzystaniu z komputerów i sieci Internet.
Wiele instytucji edukacyjnych na świecie oferuje możliwość zdobycia upragnionego wykształcenia lub też jego poszerzania, poprzez uczestniczenie w programach lub kursach prowadzonych metodą edukacji na odległość. W Polsce ten model kształcenia jest jeszcze mało popularny i znajduje się on ciągle w sferze działań pasjonatów. Aby ta forma edukacji stała się rzeczywistością, konieczne jest zaangażowanie władz państwa w celu stworzenia odpowiednich rozwiązań systemowych. Nie bez znaczenia jest również aktywność samorządów lokalnych, które najlepiej orientują się w sytuacji i potrzebach edukacyjnych swoich regionów.
W dobie rozwoju "globalnego społeczeństwa informacyjnego" istnieje duża potrzeba wypracowania, dzięki współczesnym technologiom informacyjnym, w tym Internetowi, interesującej i przyjaznej użytkownikowi oferty edukacyjnej, realizowanej w otwartej i elastycznej formule kształcenia na odległość. Distance learning jest metodą prowadzenia systemu dydaktycznego, w którym dominuje zasada otwartego dostępu do edukacji, gdzie bezpośrednie kontakty wykładowcy z uczestnikami są ograniczone do minimum. Zaletą zastosowania formy kształcenia tego typu jest likwidowanie barier i ograniczeń w dostępie do edukacji, uwzględnianiu indywidualnych możliwości, potrzeb i oczekiwań osób uczących się, w znacznie większym zakresie aniżeli ma to miejsce w systemie tradycyjnym.
Tak rozumiana definicja kształcenia na odległość nie stawia go jako alternatywy dla kształcenia tradycyjnego, lecz stanowi jego uzupełnienie i wzbogacenie. Pod tym pojęciem rozumiemy wszystkie znane i stosowane w tradycji polskiej tryby kształcenia niestacjonarnego, takie jak: eksternistyczny, korespondencyjny i zaoczny oraz tzw. samokształcenie kierowane. Tego typu edukacja jest sposobem zaspokajania potrzeb edukacyjnych, dla których formy tradycyjne są niedostępne, niedogodne lub zbyt kosztowne. Kształcenie tego typu nie tylko nie neguje niczego, co wartościowe i zakorzenione w polskiej edukacji, ale umożliwia usunięcie znanych słabości niestacjonarnych form edukacji, tak by efekt kształcenia był jakościowo porównywalny z efektem uzyskiwanym w kształceniu stacjonarnym. Istotny atrybut kształcenia na odległość, jakim jest całkowite lub częściowe odseparowanie uczącego się od nauczyciela i placówki edukacyjnej, musi być bowiem rekompensowany specyficznymi formami interaktywnego kontaktu między tymi podmiotami procesu edukacyjnego, a bezpośrednie monitorowanie postępów w nauce trzeba w znacznym stopniu zastąpić autokontrolą wymuszaną przez specyficznie skonstruowane materiały dydaktyczne. W tej chwili nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w Polsce – oprócz tradycyjnej edukacji mógł funkcjonować model kształcenia na odległość. Jest jednak szereg barier, które trzeba pokonać, aby taki model mógł swobodnie funkcjonować. Do głównych barier należy brak: odpowiednich regulacji prawnych, odpowiedniej infrastruktury i dalekosiężnego programu rozwoju. Regulacje prawne powinny uznać edukację na odległość jako równoprawną z edukacją tradycyjną, oraz określić cechy edukacji na odległość oraz wprowadzić odpowiednie przepisy regulujące prowadzenie tego typu edukacji (formy kształcenie, wymagane kwalifikacje i kompetencje nauczycieli oraz zasady ich wynagradzania, minimalne wymagania zapewniające odpowiedni poziom kształcenia tego typu, zasady finansowania edukacji na odległość oraz zasady prowadzenia tego typu edukacji w ośrodkach publicznych i niepublicznych itd.). „.
ŹRÓDŁO : http://www.infoport.pl/content/?dn=5%2C2 INFOPORT ,Edukacja, e-learning, 05.03.2007
KOMENTARZ do problemu:_ Kraje zachodnie od wielu już lat z powodzeniem stosują i rozwijają,przy udziale najnowszych technologii, różnorodne formy kształcenia na odległość. W Polsce kształcenie na odległość ma długą tradycję sięgającą okresu międzywojennego ( kursy korespondencyjne ) oraz lat 60. i 70. (m.in., kształcenie nauczycieli i rolników za pośrednictwem TV, itp.) Popularność tej formy nauczania w ostatnim okresie stale wzrasta, czego dowodem są liczne już oferty edukacyjne proponowane w formach szkolnych (głównie na poziomie wyższym) i pozaszkolnych. Zwiększone zainteresowanie kształceniem na odległość może wynikać ze wzrostu świadomości na temat konieczności permanentnego uczenia się w celu zdobywania i podwyższania swoich kwalifikacji oraz z potrzeb społecznych z tym związanych. Potwierdzeniem wzrostu zaangażowania władz państwowych w kształcenie na odległość i rozwój społeczeństwa informacyjnego są zapisy w opracowanych przez nich dokumentach w tym, w wydanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu „ Strategii Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 ”, „Strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do roku 2010” oraz „Strategii Rozwoju Edukacji na lata 2007 –2013” ,a także w przygotowanych na lata 2007-2013 Programach Operacyjnych współfinansowanych ze środków UE /m.in. w PO „Kapitał Ludzki” http://www.mrr.gov.pl oraz RPO Woj. Mazowieckiego http://www.mazovia.pl /.
Regulacje prawne związane z wykorzystywaniem kształcenia na odległość jako jednej z metod nauczania są dotychczas połowiczne, bowiem nie uwzględniają kształcenia systemem szkolnym. Dobrym początkiem jest Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2006r. Nr 31, poz. 216) http://www.men.gov.pl/prawo/wszystkie/rozp_400.php , w którym wprowadzono zapisy odnoszące się do kształcenia na odległość w formach pozaszkolnych. Z kolei na stronie www.mnisw.gov.pl znajduje się projekt wraz z uzasadnieniem rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2006 r. w spr. warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość .
Realizowanie celów i działań określonych w ww. Strategiach będzie możliwe w niedługim już czasie dzięki wsparciu ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, o ile będą one właściwie zainwestowane w działania służące rozwojowi kształcenia ustawicznego , w tym również rozwojowi systemu edukacji na odległość.
AUTOR: Ewa Fruczek_ e.fruczek@gmail.com